Byliśmy zafascynowani

Najnowsze

Forum Produktu Lokalnego Ziemi Płońskiej

Zapraszamy do obejrzenia krótkiego filmiku z Forum Produktu Lokalnego Ziemi PłońskiejDziękujemy, że z nami byliście.

Wyróżnione

Członkowie LGD – PRZYJAZNE MAZOWSZE w dniach 7-11 października 2014 r. odbyli wizytę studyjną do Austrii, odwiedzili lokalne grupy działania w Sauwald i Wels. Poznali innowacyjne, bardzo interesujące projekty zakresu rekreacji, promocji marki ziemniaka, przykłady dywersyfikacji źródeł dochodów, a wszystko to za sprawą naszych, aktywnych członków, a ze strony gospodarzy: Thomasa Muellera, Ramony Kogler i Alfreda Melsingera. Uczestnicy tej formy szkoleniowej z dużym uznaniem odnieśli się do zaprezentowanych przykładów dobrych praktyk – dali temu wyraz w ankiecie wieńczącej wyjazd.

Z dużym zaciekawieniem wysłuchali informacji na temat zasad funkcjonowania austriackiego Leadera, które przedstawił pan Ignatz Knöbl, kierownik Wydziału ds. Obszarów Zaniedbanych i Ekologicznej Gospodarki Rolnej w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Wodnej w Wiedniu. W okresie przedakcesyjnym był on ministrem spraw zagranicznych Górnej Austrii odpowiedzialnym za negocjacje umowy akcesyjnej z UE. Potem przez wiele lat odpowiadał za realizację programu Leader.

Austriacki Leader w początkowym okresie pozyskał bardzo duże pieniądze. Obszary objęte przez austriackie LGD stanowiły zaledwie 2% „leaderowskiej” powierzchni w Europie a pozyskane środki na Leadera to 4 % budżetu UE przeznaczonego na ten program. Obecnie wchodzi w życie już czwarta edycja Leadera. Aktualnie austriackie grupy uczestniczą w konkursie o wybór LGD do realizacji nowych Lokalnych Strategii Rozwoju. Nowy Leader to program dla ludzi z terenów wiejskich. W związku z tym, musi również być zaprojektowany przez ludzi i odzwierciedlać rzeczywiste potrzeby mieszkańców obszarów wiejskich. Ta sama zasada obowiązuje u nas.

Bardzo interesującym rozwiązaniem organizacyjnym Leadera w okręgach Souwald i Wels, (które odwiedziliśmy w ramach wyjazdu) jest to, że biuro Leadera w tych okręgach prowadzi jednoosobowa prywatna firma wspomnianego już Thomasa Moellera, zajmująca się także doradztwem i pisaniem wniosków. Pan Thomas Moeller, który przez większą część wizyty był naszym gospodarzem i przewodnikiem, jest doświadczonym konsultantem programów unijnych nie tylko w Austrii. Jest cenionym europejskim ekspertem i propagatorem idei Leadera w nowych krajach członkowskich UE, m.in. w Polsce. Swoje bogate doświadczenie oraz praktyczne rady dla propagatorów Leadera zamierza przekazać w pisanym przez siebie poradniku. Podkreślał, że w kontaktach z beneficjentami trzeba posługiwać się komunikatywnym językiem, pozbawionym żargonu projektowego. Dlatego planuje nawet wydać książkę w stylu „LEADER dla opornych”. Nasza LGD chętnie skorzysta też z tej wiedzy.

Austriacy podobnie jak Polacy narzekają na nadmierną biurokrację ale starają się wprowadzać ułatwienia w przygotowaniu dokumentacji projektowej. Liczba zrealizowanych projektów wskazuje, że biurokracja jednak nie jest problemem. Austriacy dobrze wykorzystują budżety Lokalnych Strategii Rozwoju będące w dyspozycji lokalnych grup działania. Naturalnie projekty składane przez prywatne firmy zwyciężają na listach rankingowych w LGD. Z tej formy pomocy korzystają przede wszystkim przedsiębiorcy i osoby fizyczne. Wykorzystują dofinansowanie m.in. na odnawialne źródła energii, dywersyfikację dochodów w rolnictwie. Z tych pieniędzy korzystają też organizacje pozarządowe, a także gminy. Samorządy jednak nie dominują jako beneficjenci, są raczej wyjątkami. Gmina jeśli nawet występuje o środki z Leadera to we współpracy z innymi podmiotami. Ich projekty głównie dotyczą ochrony środowiska. Związki wyznaniowe i kościoły są traktowane jak osoby prywatne, i korzystają ze środków na ochronę zabytków. Najczęściej w tamtejszych LGD-ach beneficjentami są osoby prywatne. Procent dofinansowania projektów jest niższy niż w Polsce, dla przedsiębiorców może wynieść do 30 % kosztów kwalifikowanych albo mniej. Ciekawostką było to, że mieszkaniec wsi może założyć w dużym mieście hurtownie lub sklep związany z jego działalnością podstawową pod warunkiem, że jego projekt spełnia określone warunki.

Austriacy dużą wagę w lokalnych strategiach rozwoju przywiązują się do produktu lokalnego i jego promocji. Beneficjent otrzymuje z reguły 100% dofinansowanie na promocję swojego produktu lokalnego, który był przedmiotem jego projektu, a także na jego certyfikację jeśli jest wymagana. Do dofinansowania promocji i certyfikacji dokładają się często rządy krajowe i gminy, na terenie których jest realizowany projekt.
Ministerstwo Rolnictwa nie ingeruje w działalność LGD, bo dużą rolę odgrywają kraje związkowe/regiony austriackie, które wdrażają Leadera. Zasada oceny wniosku o przyznanie pomocy jest podobna jak w Polsce. Projekt najpierw jest oceniany w LGD, potem weryfikowany w jednostce wdrążającej. Ostateczne zatwierdzanie wniosków odbywa się w instytucji finansującej.

Rada oceniająca projekty w LGD jest wybierana na cały okres programowania, nie ma tu kadencyjności. Mają wymóg aby kobiety w radzie stanowiły 30 % jej składu.

W Austrii środki na Leadera w 75 % pochodzą z UE, pozostałą część dokładają poszczególne kraje austriackie. Na pytanie odnośnie składek płaconych przez poszczególne sektory tworzące LGD usłyszeliśmy, że nasi gospodarze w 1990 r. wprowadzili niepowtarzalny, austriacki system finansowania LGD. Tylko gminy finansują LGD i ta kwota wsparcia dochodzi do 30 %. Czysto prywatnych składek nie ma. Taka decyzja wynika z faktu, że pieniądze wydane na utrzymanie lokalnych grup w istocie są kierowane na rozwój obszarów wiejskich czyli na teren gmin, które finansują LGD.

Austriacki Leader też podlega monitoringowi i ewaluacji. Kontrole beneficjentów prowadzone są przez 5 lat. Potem badane są efekty programu Leader i odbywa się ewaluacja. Obejmuje ona 1 % zrealizowanych projektów. Austriacy są bardzo zadowoleni z dotychczasowych trzech edycji Leadera.

Tekst:
Małgorzata Najechalska
i Leonard Napiórkowski